Stadsverwarming – waar betaal ik voor en wat krijg ik ervoor terug?
In januari is het weer tijd voor nieuwe warmtetarieven. Waar betaal je voor en wat krijg je er eigenlijk voor terug? En hoe zorgt Vattenfall voor eerlijke prijzen? We vragen het aan Menno, een van onze specialisten als het gaat om tarieven.
Fijn dat we je even kunnen spreken. Wanneer worden de nieuwe warmtetarieven bekend?
'We maken de tarieven meestal rond half december bekend. Dat is later dan ik het zou willen, maar de ACM (Autoriteit Consument en Markt) moet eerst de maximumtarieven vaststellen. De ACM baseert zich daarbij op gegevens van de energiemarkt en wil die zo compleet mogelijk hebben. Met de cijfers van november er nog bij. Nadat de ACM de maximumtarieven heeft bepaald, kunnen wij pas iets zeggen. Niet eerder, want stel dat onze tarieven dan hoger liggen dan de het maximumtarief. Dan moeten we alles herzien en opnieuw bekendmaken.'
Oké. Voordat we verdergaan, heb je zelf ook stadsverwarming?
'Helaas niet. Ik vind dat wel jammer, want met stadsverwarming heb je geen gedoe en ook geen kosten met apparaten die je moet kopen en onderhouden, zoals een HR-gasketel, die ik zelf heb. Je hebt ook geen gasverbranding in huis en gemiddeld 62% minder CO2-uitstoot dan met een HR-gasketel.'
Wat moeten jullie doen om stadsverwarming goed te laten werken?
'Als we een nieuw warmtenet aanleggen, begint het met het zoeken van een bron waarmee we de warmte kunnen maken. Zoals een elektriciteitscentrale of afvalcentrale. We leggen ook het warmtenet aan. En als het er ligt, onderhouden we het en moeten we soms ook delen vervangen. Natuurlijk sluiten we elk huis aan met een afleverset en zorgen we ervoor dat die goed blijft werken.'
Hoe zien we dit terug in de kosten?
'Je ziet dit terug in vaste kosten en variabele kosten. De vaste kosten zijn bijvoorbeeld voor het netbeheer, de aanleg en het onderhoud van het warmtenet. Ook de kosten voor de afleverset vallen hieronder. Je krijgt deze kosten altijd in rekening, of je nu veel of weinig stadswarmte verbruikt. De variabele kosten zijn voor je verbruik van stadswarmte. Dat is de prijs per gigajoule (GJ). De variabele kosten zijn juist wel afhankelijk van hoeveel je verbruikt. Want hoe meer GJ je verbruikt, hoe hoger deze kosten. En andersom.'
Hoe zit het dan bij mensen met een gasaansluiting? Daarvan zijn de vaste kosten toch veel lager?
'Bij gas worden je kosten voor een HR-gasketel nooit meegerekend. Heb je een gasaansluiting, dan moeten die kosten toch op een of andere manier worden betaald. Dat gaat bijvoorbeeld via de verhuurder. Of je moet hem zelf aanschaffen en laten onderhouden.'
Afgelopen januari zijn de tarieven behoorlijk gestegen. Begrijpen jullie dat dat voor onrust heeft gezorgd?
'Dat begrijpen we heel goed, we waren er ook helemaal niet blij mee. De verhoging was echt nodig, anders zouden we onze kosten niet kunnen dekken. Maar alleen de vaste tarieven gingen omhoog. De variabele tarieven zijn in 2024 juist flink gedaald, met bijna 40%.'
De variabele tarieven gingen omlaag? Hoe kwam het dan dat mijn rekening niet daalde?
'Dat kwam door het prijsplafond dat er in 2023 nog was, maar daarna niet meer. Een groot deel van je verbruik werd toen vergoed door de overheid. Zonder dat prijsplafond waren de kosten voor je verbruik in 2023 veel hoger geweest. Dan had je echt wel gemerkt dat de variabele tarieven in 2024 omlaag gingen.'
Hoe zat het dan met de stijging van de vaste kosten?
'We hebben te maken gehad met flinke kostenstijgingen van materialen en van aannemers. Door alle prijsstijgingen waren er ook loonsverhogingen nodig. Dat gebeurde in heel Nederland. Ook hebben we de vaste tarieven en de variabele tarieven meer in lijn gebracht met onze werkelijke kosten. Daarom is de verdeling tussen die twee anders geworden.'
Maar een warmtenet dat er al ligt, ligt er toch al?
'Zeker, maar warmtenetten moeten ook onderhouden en vervangen worden. Ook dat kost veel geld.'
Als jullie nieuwe tarieven bepalen, waar houden jullie dan rekening mee?
'Allereerst met onze klanten. We proberen de prijzen zo laag mogelijk te houden. Natuurlijk ook met het voortbestaan van ons bedrijf, want we willen dat klanten volgend jaar en daarna ook nog warmte krijgen. We moeten met veel rekening houden. Daarom was de prijsstijging van vorig jaar niet te voorkomen.'
Hoe houden jullie de prijzen eerlijk?
'Door niet te veel uit te geven. We onderhandelen scherp over onze inkoop. We kijken goed naar onze personeelskosten. We investeren alleen als het verantwoord is.. En we zorgen dat we niet meer vragen dan nodig is.'
Wat is daarbij de rol van de ACM?
'De Autoriteit Consument en Markt (ACM) bepaalt de maximumtarieven. Onze tarieven mogen daar niet boven. Natuurlijk mogen we er wel onder zitten. Tot 2024 lukte het bijna altijd om minder dan het maximum te vragen. Door alle kostenstijgingen moesten we dit jaar wél op het maximum gaan zitten.
De ACM kijkt ook naar wat we verdienen. We mogen niet te veel winst maken, omdat onze klanten niet een andere leverancier kunnen kiezen. Ook zo worden klanten met stadswarmte beschermd. Maken we in een jaar te veel winst, dan kan de ACM ons verplichten dat in de jaren daarna weer terug te geven aan de klant.'
Hoeveel levert stadswarmte Vattenfall eigenlijk op?
'In 2023 was ons winstpercentage ca. 3%. In 2024 is de verwachting dat dit cijfer niet hoger wordt. Dat zijn niet enorme winsten. Stel je maar eens voor hoeveel winst de fabrikant van je smartphone maakt. We vragen wat we nodig hebben en zijn hier open in. We rapporteren jaarlijks ons resultaat aan de ACM en publiceren onze resultaten elk jaar ook in de jaarrekening van Vattenfall N.V.'
Waar verwachten jullie dat de nieuwe tarieven op uit gaan komen?
'Als we het wisten zouden we het graag zeggen, maar het hangt van zo veel zaken af, dat we ons beter maar niet aan een voorspelling wagen.'
Begin december maakt de ACM de maximumtarieven bekend. Je kunt deze bekijken op de website van de ACM. Let op dat je bij de vaste kosten de volgende drie posten bij elkaar optelt: de vaste kosten, het meettarief en de huur van de afleverset.
