In juni 2024 heeft de Tweede Kamer de nieuwe Energiewet goedgekeurd en de regering heeft besloten de nieuwe Energiewet op 1 januari 2026 in te laten gaan. Maar waarin verschilt de nieuwe wet met de oude en welke gevolgen heeft dit voor uw bedrijf of organisatie?
De nieuwe Energiewet vervangt de verouderde Gaswet (2000) en Elektriciteitswet (1998) en introduceert nieuwe regels voor de elektriciteits- en gasmarkt en het energiesysteem. Het is een herziening en update van de Nederlandse energiewet- en regelgeving, waarin zowel nationaal beleid als Europese regelgeving samenkomen. De nieuwe regels sluiten bovendien beter aan bij het energiesysteem van de toekomst, met meer duurzame lokale energieproductie, opslag en flexibiliteit.
De nieuwe Energiewet brengt belangrijke veranderingen met zich mee voor zowel het midden- en kleinbedrijf (MKB) als grote ondernemingen. Voor het MKB biedt de wet verbeterde bescherming en meer mogelijkheden voor flexibel energiegebruik. Zo kunnen deze bedrijven financiële voordelen behalen door hun elektriciteitsverbruik te verschuiven naar tijden buiten de piekuren. Voor grote bedrijven zijn de gevolgen ingrijpender. Zij krijgen te maken met strengere regels rondom het gebruik van capaciteit en kunnen worden verplicht om bij te dragen aan de flexibiliteit van het elektriciteitsnet.
Een van de meest opvallende veranderingen is de toename van mogelijkheden om actief deel te nemen aan de energiemarkt. Waar bedrijven nu verplicht zijn om een overschot aan opgewekte energie, bijvoorbeeld van zonnepanelen, terug te leveren aan de netbeheerder, maakt de nieuwe Energiewet het mogelijk om deze elektriciteit onder bepaalde voorwaarden te verkopen. Daarnaast wordt het ook voor energiecoöperaties toegestaan om energie direct aan klanten te leveren. Deze veranderingen creëren niet alleen nieuwe zakelijke kansen, maar dragen ook bij aan een flexibeler en duurzamer energiesysteem.
De nieuwe Energiewet is erop gericht de energietransitie te versnellen door de Nederlandse wet- en regelgeving beter in lijn te brengen met Europese normen. Daarnaast stimuleert de wet energieafnemers om actief deel te nemen aan de energietransitie, terwijl de bescherming van consumenten wordt versterkt. Dit wordt onder andere bereikt door de samenvoeging van de huidige Elektriciteitswet en Gaswet, wat leidt tot een helder en uniform wettelijk kader.
Samengevat zijn de maatregelen van de ACM, om de groeiende vraag naar elektriciteit te beheersen, gericht op een aantal pijlers. Deze pijlers vormen samen de basis voor een duurzame, efficiënte en veerkrachtige energievoorziening.
1. Opbrengsten
De nieuwe wet biedt bedrijven kansen om hun energiekosten te beheersen door efficiënter energiemanagement en het vermijden van piekbelastingen. Dit kan resulteren in lagere energiekosten en een optimaler gebruik van beschikbare stroom. Om hiervan te profiteren, zullen bedrijven echter moeten investeren in slimme technologieën en systemen die deze voordelen ondersteunen.
2. Flexibiliteit
Bedrijven worden aangespoord om hun energieverbruik flexibeler in te richten. Dit vereist de inzet van systemen die niet alleen voldoen aan de huidige eisen, maar ook toekomstbestendig zijn. Flexibele en open-source oplossingen spelen hierin een cruciale rol, omdat ze bedrijven in staat stellen om snel te reageren op veranderingen in de markt en technologische ontwikkelingen.
3. Zekerheid
Een stabiele en betrouwbare energievoorziening wordt steeds belangrijker voor de continuïteit van bedrijfsprocessen. De nieuwe wet verplicht bedrijven om energiemanagementsystemen te implementeren die niet alleen voldoen aan de nieuwe regelgeving, maar ook de betrouwbaarheid van de stroomvoorziening waarborgen. Dit is essentieel om operationele risico’s, zoals stilstand door stroomuitval, te minimaliseren.
De Autoriteit Consument en Markt (ACM) speelt een essentiële rol bij de invoering van de nieuwe Energiewet. Deze wet verleent netbeheerders ruimere bevoegdheden om de energiemarkt te reguleren en tarieven vast te stellen op basis van kosten, efficiëntie en het bevorderen van de energietransitie.
Naast het vaststellen van tarieven biedt de wet netbeheerders de mogelijkheid toezicht te houden op het daadwerkelijke gebruik van de gecontracteerde capaciteit. Bedrijven die hun capaciteit niet efficiënt gebruiken, kunnen hierop worden aangesproken. Deze aanpak is erop gericht om het bestaande elektriciteitsnet beter te benutten en netcongestie te verminderen.
De ACM maakt zich steeds meer zorgen over netcongestie en werkt aan verschillende maatregelen om bij gebrek aan ruimte op het net toch zoveel mogelijk perspectief te bieden aan mensen en bedrijven. Netcongestie speelt zich vooral af op piekmomenten waarop er te veel aanbod of vraag is naar elektriciteit, de zogenoemde spits. Buiten de spits is er nog ruimte die we zoveel mogelijk willen laten benutten door bestaande en nieuwe gebruikers. En door de spits minder druk te maken creëren we ook daar ruimte.
Om aan de toenemende elektriciteitsvraag te kunnen voldoen, heeft de ACM tien maatregelen voorgesteld die zijn opgenomen in de Energiewet.
