MarktRappodcast: Beluister de podcast van augustus en blijf op de hoogte

Luister de podcast

Ondanks de zomervakantieperiode, zorgden geopolitieke spanningen in augustus voor de nodige ontwikkelingen op de energiemarkt. Daarnaast was er ook een aantal andere gebeurtenissen van invloed op de energiemarkt die Rick Marsman van de Markt Expertise Desk in deze nieuwe aflevering van de MarktRappodcast toelicht. Ook komt de SDE++ subsidie aan de orde. Binnenkort start de nieuwe subsidieronde van SDE++ en een aantal elementen hiervan is anders dan voorgaande jaren. Kiran Mohan, key-accountmanager licht de SDE++ regeling toe en gaat in op de belangrijkste veranderingen. Overigens kunt u alles over SDE++ vinden op: Stimulering Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie.

Vattenfall organiseert op 22 oktober voor de industriesector een interessant event op de locatie van Business Universiteit Nyenrode. Het thema van dit kennisevent is: 'Decarbonisatie van de industrie; Inzichten, innovaties en beleid voor de industriële energietransitie’. Deze middag is bedoeld voor iedereen die werkzaam is in de industriesector en betrokken is bij de inkoop van energie, verduurzaming van de bedrijfsvoering of anderszins professioneel bezig is met het onderwerp energie of duurzaamheid. Voor meer informatie en aanmelden kunt u terecht op: Aanmelden kennisevent voor de Industrie.

U hoort (of leest) het in deze 19:23 minuten durende aflevering van de MarktRappodcast.

Heeft u vragen?

Heeft u een vraag over de energiemarkt of over energie in het algemeen? Mail deze dan naar podcast@vattenfall.nl. We behandelen uw vraag graag in een volgende podcast!

Lees de podcast

Dit is de MarktRappodcast, een maandelijkse podcast van Vattenfall. In deze podcast bespreken drie marktexperts de belangrijkste trends en ontwikkelingen op de energiemarkt van de afgelopen maand en kijken zelf als vooruit naar de komende maand.

Peter: Welkom bij weer een nieuwe aflevering van de MarktRappodcast. Inmiddels zijn we alweer bij aflevering 8. Deze aflevering is iets later online geplaatst dan u van ons gewend bent, maar dat had alles te maken met de vakanties. In deze aflevering kijken we terug op de maand augustus en blikken we vooruit op de maand september. Dat doen we deze keer met Rick Marsman van de Markt Expertise Desk en Kiran Mohan. Zij is Key Account Manager bij Vattenfall. Welkom beiden.

Peter: Kiran, leuk dat jij er ook weer bent. Je hebt al een keer eerder bij ons aan tafel gezeten. We hebben deze keer veel vragen voor jou over de SDS++-subsidie, waar we uitgebreid over gaan spreken. Want de aanvragen daarvoor kunnen binnenkort weer worden ingediend. Maar voordat we daar inhoudelijk verder op ingaan, kan je ons nog even kort vertellen wat je bij Vattenfall doet?

Kiran: Jazeker. Ik ben Kiran Mohan, Key Account Manager in het team Industrie Transport en Opslag bij Vattenfall Zakelijke Markt. Daar ben ik het aanspreekpunt voor onze klanten als het gaat om energie en duurzame oplossingen.

Peter: Dankjewel, Kiran. Dan gaan we nu echt beginnen met waar we de podcast altijd mee beginnen. En dat zijn de ontwikkelingen op de energiemarkt. Wat waren voor jullie de belangrijkste ontwikkelingen op de energiemarkt? Of wat vonden jullie het meest opvallend? En als ik dan bij jou mag blijven, Kiran. Wat viel jou op?

Kiran: Nou, twee dingen vielen mij op. Enerzijds dat de overall consumptie van gas is afgenomen. En ik heb gelezen dat Europa meer gas zou afnemen van Rusland dan van de Verenigde Staten. Ik was eerlijk gezegd in de veronderstelling dat we niet of nauwelijks gas van Rusland afnamen. Weet jij hoe dat zit, Rick?

Rick: Ja, klopt. Kijk, we nemen nog steeds als Europa een gedeelte van het Russische gas af via Oekraïne en Turkije. Dat gaat met name naar Oost-Europa. En je hebt nog steeds een stroom met LNG, die vanuit Rusland ook de rest van Europa voorziet van gas. En er blijft dus nog wel steeds een kleinere stroom Russisch gas deze kant op komen. Wat je verder zag is dat de afgelopen maanden het LNG wat uit Amerika kwam, is afgenomen waardoor al met al het Russische gas ?? wat naar Europa. Waardoor, als je alleen naar het LNG kijkt, Amerika inmiddels weer meer exporteert naar Europa dan Rusland.

Peter: Dus het was eigenlijk een tijdelijke situatie?

Rick: Ja.

Peter: Dat we meer importeerden uit Rusland. Nou, dan zijn we toch bij jou Rick. Wat viel jou op?

Rick: Nou ja, ik ben ongeveer twaalf weken weg geweest en ik kom terug en de prijzen liggen in één keer een stuk hoger. Dus dat was wel het belangrijkste wat mij zo opviel.

Peter: Ja, en ook volgens mij ook wel in die tussentijd zijn de prijzen van gas ook wel fors gestegen. Dat is wat je bedoelde ook. Ja, ik zag toevallig dat ze vandaag weer, of tenminste de afgelopen dagen weer wat gedaald waren, maar ze zijn inderdaad wel gestegen. Ja, ik denk dat als we het over de maand augustus hebben, Rick, dat we niet onderuit komen dat we ook iets zeggen over de toegenomen spanningen in het Midden-Oosten en ook de ontwikkeling in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Beiden zorgden wel voor de nodige geopolitieke spanning en dat had ook wel effect op de energiemarkt. Kan jij eens aangeven, Rick, wat die effecten waren?

Rick: Ja, wat je over het algemeen ziet is dat door die geopolitieke spanningen de markt harder fluctueert, dus de volatiliteit neemt toe. Maar je ziet ook dat die prijs opgedreven wordt omdat er eigenlijk een soort van risicopremie in geprijsd wordt. Als er toch iets ergs gebeurt, gaan die prijzen nog harder omhoog. Dus vandaar dat je die prijzen ziet oplopen. Kijk je specifiek naar de maand augustus, dan zag je aan het begin van augustus toen Oekraïne de koersregio binnen viel, zag je de prijzen oplopen. Later, eind augustus, als ik het goed heb, 26 augustus, was er een aanslag door Russische drones en bommen. Was er een aanslag op de gasopslagfaciliteit van Oekraïne. En dat werd gemeld door Naftagaas dat dat was geweest. Alleen alles was nog operationeel. Maar ja, dan zie je toch meteen dat die oorlog ook direct effect kan hebben op het gasnet. Ja, en prijzen liepen daardoor dus weer op.

Peter: En los daarvan waren er nog een aantal andere ontwikkelingen die ook wel een belangrijke rol hebben gespeeld op de op de energiemarkt. Want ja, hoewel het vakantieperiode was, de gasmarkt of de energiemarkt gaat gewoon verder. En kan je ons daar even mee doorheen nemen, Rick? Want er waren wel een aantal dingen die best belangrijk waren.

Rick: Ja, allereerst wat Kiran al meldde, dat de vraag naar gas in augustus minder was dan in juli, maar ook dan hetzelfde periode vorig jaar. Verder zie je dat de opslagen in zowel Nederland, maar ook overal in Europa de 90% grens hebben gehaald. Normaliter is de doelstelling om dat voor 1 november te doen. Ja, dat is dus al nu al voor 1 september gelukt. Dus dat is goed nieuws. Wel zie je dat de opslag van Oekraïne die werd vorig jaar ook gebruikt om daar gas in op te slaan voor onze eigen winter daar wordt dit jaar wel een stuk minder gas in opgeslagen dus de buffer al met al zeg maar is wel iets minder groot omdat die opslag minder wordt gebruikt verder ja je ziet weer een kleine verschuiving in de herkomst van bijvoorbeeld LNG.

Peter: Ja, wat je net zei.

Rick: Wat ik net zei. En ook als je kijkt naar Nederland. We hebben de afgelopen maand minder geëxporteerd naar landen als België en Duitsland. Ondanks dat de vraag ook minder wordt. Maar werd er ook nog wel minder geëxporteerd naar die landen.

Peter: Bedankt Rick. Ja, een ander punt denk ik wat je nu even buiten beschouwing hebt gelaten. Maar wat denk ik wel van invloed is, is het onderhoud aan Noorse gasinstallaties. We horen dat wel vaker. We schrijven het ook in een MarktRapport. Maar kun je aangeven, Rick, wat gebeurt er dan precies?

Rick: Eind augustus is het Noorse onderhoud gestart. Als je kijkt naar het Noorse gasnet, dan heb je eigenlijk de gasvelden, daar wordt de gas uit de grond gehaald. Je hebt de verwerkingsstations, daar wordt het gas laten we zeggen schoongemaakt en gereed gemaakt voor export. De pijpleidingen naar de rest van Europa en de exportstations. En wat je nu ziet is dat zowel de gasvelden, onderhoud stations en de exportstations, die bijvoorbeeld in Duitsland of in Engeland zitten, die zijn in onderhoud. En al met al zie je dus dat er nu een beperking is van ongeveer 50% van de capaciteit om te exporteren naar het Verenigd Koninkrijk en de EU.

Kiran: Rick, waarom wordt het onderhoud in september gepland? Is daar een specifieke reden voor?

Rick: Ja, je moet altijd een moment kiezen. En op dit moment, in oktober begint het gas jaar, het winterseizoen. Nou ja, je wilt toch het liefst voor de winter zekerheid hebben dat alles goed onderhouden is. Dus vandaar dat het een beetje vlak voor het start van het nieuwe winterseizoen wordt gepland.

Peter: Laten we het ook nog even over de elektriciteitsmarkt, want we lazen de afgelopen weken in onder andere ons eigen MarktRapport dat de elektriciteitsproductie van de Franse kerncentrales is toegenomen. En dat die ook dit jaar nog verder zal toenemen. En ik vroeg me af hoe dat kan, want er zijn geen nieuwe kerncentrales bijgekomen. Dus ik vraag me eventjes af hoe kan het dan dat het toeneemt?

Rick: Ja, we hebben in de afgelopen jaren regelmatig in het nieuws gezien dat er problemen waren met de Franse kerncentrales, haarscheurtjes in bepaalde leidingen. Als je dat in één kerncentrale ziet en er is diezelfde kerncentrale of het type staat ook elders in Frankrijk, dan moeten ze ook die centrales gaan controleren. Dus je had heel veel kerncentrales in onderhoud en of in reparatie. En daarbij kwam ook nog eens dat je tijdens COVID heel veel onderhoud door beperkt aantal mensenbeschikbaarheid uitgesteld werden. Je ziet dit jaar dus dat dat eigenlijk allemaal weg is of afgerond is, moet ik zeggen. Waardoor de productie omhoog gaat en er steeds positiever bij wordt gesteld.

Kiran: Heeft dat verder nog invloed op Nederland?

Rick: Ja, dat kan via meerdere wegen. Enerzijds, kernenergie is goedkoper te produceren dan met de gascentrales. Het zorgt er dus voor dat de elektriciteit geëxporteerd wordt naar landen als België en Duitsland. En als die landen die elektriciteit afnemen, dan hoeven ze het ook niet van Nederland af te nemen. Dus zo sijpelt dat ook door naar de rest van Europa en Nederland. En je ziet natuurlijk ook, als je kijkt naar in Frankrijk afgelopen maand, dan zie je dat de gasvraag voor de productie van elektriciteit met 76% is gedaald ten opzichte van vorig jaar. Dus daar zie je wel de gas-to-power, zoals ze het zeggen, die is een stuk lager. En daarbij heb je dus ook minder CO₂-rechten nodig voor de elektriciteitsproductie. Dus ook die prijs kan dalen, waardoor ook weer de elektriciteitsprijs daalt. Ja, je zei het al, gas-to-power.

Peter: Die verschuiving zal denk ik deels ook te maken hebben met de hogere opbrengst van de opwek van elektriciteit uit hernieuwbare bronnen. Ik vroeg me af, dat heeft natuurlijk invloed op gas ook, maar wat doet dat met de totale vraag naar fossiele brandstoffen, doordat er steeds meer opgewekt wordt uit hernieuwbare bronnen?

Rick: Ja, daar zie je wel een aanmerkelijke daling. Kijk je naar de kolenmarkt bijvoorbeeld, dan zie je dus echt wel dat ten opzichte van jaren geleden er steeds minder kolen worden geïmporteerd. Dus je hebt bijvoorbeeld het databedrijf Kepler. Die heeft trekkingsdata van de schepen die over de aardbol heen varen. En dan zie je dus dat de import van kolen in Europa nog niet zo laag is geweest sinds 2017 als nu. Dus je ziet wel echt een sterke daling van de kolenvraag.

Peter: Nou, dat lijkt me goed nieuws. En dan zijn we aangekomen bij het punt van de verduurzaming. En dan laten we de actuele energiemarkt even achter ons. Maar ja, we hadden hier ook al wat vragen over gekregen via de mail. En dat is de SDE++-subsidie. De aanvraag voor deze subsidie gaat ook dit jaar weer van start. En dat zal dan beginnen op 10 september. En ik begrijp dat die doorloopt tot 10 oktober. Omdat er meerdere vragen over kwamen en ook van onze klanten wel leek het ons goed om daar even iets wat dieper op in te gaan. En daarom heb ik hier dan ook gevraagd om daar wat over te vertellen. Dit jaar is er 11,5 miljard euro beschikbaar om het energiesysteem te verduurzamen. en om zo dan die 55% CO₂-reductie doelstelling te behalen. Ik vond het een enorm fors bedrag. Rick, is dat ook zo?

Rick: Ja, zeker is het een fors bedrag. Maar die pot wordt ook gebruikt voor projecten die ook een fors bedrag aan subsidie nodig hebben. Kijk je naar het CO₂-afvangproject Porthos, dat is in de Rotterdamse haven hij zei in mijn hoofd is dat een paar jaar twee of drie jaar geleden is die subsidie aangevraagd toevoegen ze voor 2,1 miljard euro zeg maar subsidie aan dus ja dan gaat het ook wel snel er een paar van dat ze projecten in een jaar heb zitten en dan is die pot zo uitgeput ja nou goed hopelijk loopt het zo'n vaart niet maar dit al niettemin veel van onze klanten ook die die die willen daar wel gebruik van maken van die mogelijkheid.

Ook om hun bedrijfsvoering te verduurzamen. Kiran, kan jij misschien eens uitleggen wat de doelstelling is van de SDE++ regeling?

Kiran: Jazeker, het is inderdaad een actueel en relevant onderwerp gezien de nieuwe ronde die momenteel loopt. SDE++ staat voor Stimulering Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie. Eerlijk gezegd moest ik dat zelf ook even goed opzoeken. Het doel van deze subsidie is om organisaties te stimuleren om grootschalig hernieuwbare energie te produceren of hun CO2 uitstoot te verminderen. Bijvoorbeeld zonnepanelen op PV-aansluitingen of e-boilers. Deze subsidie is er ook voor bedoeld om die transitie haalbaar en betaalbaar te houden.

Peter: Ja, want we horen het heel veel en wat ik al aangaf veel van onze klanten maken daar ook wel gebruik van. Nou begreep ik ook dat er dit jaar wel wat wijzigingen zijn ten opzichte van voorgaande jaren. Kun jij aangeven, Kiran, wat die veranderingen zijn?

Kiran: Jazeker, dat klopt. Vooral in de categorie zon, PV en wind zijn een paar grote wijzigingen. Ik zal de grootste even noemen. Zo zijn er bijvoorbeeld meer mogelijkheden voor de opwek van zonne-energie. Bijvoorbeeld subsidiemogelijkheden voor bestaande zwakke daken of zonneweides die rekening houden met de natuur. Bij wind kan er inmiddels ook gekeken worden naar gebieden waar een hoogtebeperking geldt. Denk aan gebieden waar veel vliegverkeer is. Daarna zijn er ook wat aanpassingen gedaan die de regeling minder aantrekkelijk maken. Dit met als doel het elektriciteitsnet te ontlasten door teveel teruglevering tegen te gaan.

Daardoor dat het net ontzettend belast. Ten eerste wordt de subsidie over het eigen verbruik afgeschaft. Hierdoor wordt het voor klanten in gebieden met bijvoorbeeld congestieproblemen of plaatsen waar überhaupt niet aan het net geleverd kan worden, het minder interessant om de subsidie aan te vragen. Ook wordt de winst beperkt door het verrekenen van de zogenaamde overwinst met de subsidie. Op deze manier vervalt het dubbele voordeel wat er tot nu toe was. En dit komt allemaal voort uit Europese wet en regelgeving.

Rick: Ja, dat is denk ik ook wel goed om te weten dat die subsidie die bedragen die rekenen ze uit om de investeringen die partijen moeten doen, organisaties, om die binnen ongeveer zeven jaar terug te verdienen. Nou ja, als je kijkt naar twee jaar geleden ten tijde van de hoogste prijs tijdens de energiecrisis, dan lagen die prijzen zo hoog dat je bijvoorbeeld je zonnepanelen aan een stuk sneller terugverdienden dan binnen zes of zeven jaar. Dus vandaar dat er een correctie is gegaan zodat het geld van de overheid op een goede, eerlijke manier, zo eerlijk mogelijk een manier besteed kan worden.

Kiran: Ja inderdaad. Nou de laatste, derde grote aanpassing is dat backward banking bij zonne- en windenergie niet meer toegestaan is. Dat betekent dat tegenvallen om de jaren niet meer gecompenseerd kunnen worden met opwek uit eerdere jaren. Om meer subsidie te kunnen ontvangen. Dat zijn allemaal aanpassingen aan de opwek kant, dus zonnepanelen en dat soort zaken.

Peter: Maar wat is er dan anders bijvoorbeeld als het gaat om warmtepompen en e-boilers? Dus zeg maar even de vraagkant.

Kiran: Ja, bij warmte komen er in de categorie CO₂-arme warmte. Dat is bijvoorbeeld restwarmte uit datacenters of de industrie. Twee type warmtepompen bij. Dat zijn lucht-water-warmtepompen. Ik moet even goed, ik denk ook dat uitspreek, voor hoge temperatuur en één voor een lage temperatuur. En met name die laatste categorie is voor de tuinbouw bijvoorbeeld zeer interessant, maar daar kunnen zij hun kassen mee verwarmen. Daarnaast wordt het inzetten van e-boilers verder gestimuleerd. Voor industrieel gebruik is het aantrekkelijker geworden door subsidie op e-boilers met opslag van warmte in bijvoorbeeld zout, steen of metaalslakken. En daarnaast is er een aparte categorie voor raffinaderijen en biodieselfabrieken gekomen om de inzet daar ook extra te stimuleren. Er is ook nog een nieuwe categorie bijgekomen met mono-mestvergisters met een kleiner vermogen. Hierdoor kunnen we kleinere veeteeltbedrijven de SDE-subsidie aanvragen, daar het voor hen ook aantrekkelijk geworden is om daarmee mest te gaan vergisten.

Peter: Het is een mooi scrabblewoord, die mono-mestvergisters, Kiran. Goed uitgesproken. Bedankt Kiran, dat is al een hele uitgebreide toelichting op de SDE++-subsidie en de verandering die er ook dit jaar zijn doorgevoerd. Ik denk dat het in ieder geval heel waardevol is.

Het is nogal veel informatie. We zullen ook wel eventjes bij deze podcast (die heeft u al gevonden als u deze podcast luistert) een linkje plaatsen waarin alle informatie nog terug te lezen is. Want dat is denk ik wel nodig. Maar doe dat ook vooral. Dan zijn we aangekomen bij het laatste onderdeel van deze podcast. En zoals gebruikelijk kijken we dan vooruit naar de volgende maand. Rick, wat zijn jouw verwachtingen voor de volgende maand?

Rick: Ja, laten we het zo zeggen. De prijzen zijn de afgelopen dagen gedaald voor gas. Het blijft natuurlijk altijd maar de vraag of dat zich doorzet. Belangrijk is hier denk ik het Noorse onderhoud. Als daar vertraging op gelopen wordt of andere dingen gebeuren, zou die prijs wel weer omhoog kunnen gaan. Dus dat is denk ik wel belangrijk om ook in de gaten te houden.

Peter: En voor jou Kiran?

Kiran: Nou, ik kijk enorm uit naar het event op 22 oktober, welke wij organiseren bij de Universiteit Nyenrode. Het wordt denk ik een inspirerende middag en heeft als thema decarbonisatie van de industrie met inzichten, innovaties en beleid voor de energietransitie. Wij zullen hier vooral kijken naar wat de industrie nu al doet en welke stappen nog genomen kunnen worden. Wil je hierbij zijn, meld je dan vooral aan via de link bij deze podcast, je accountmanager of stuur gewoon een mail naar podcast.vatteval.nl dan komt het allemaal goed. Hou in ieder geval alvast 22 oktober vrij in je agenda en we hopen jullie daar te zien. Wij zijn er.

Peter: Ja klopt, ja, het is een leuk event. Echt mooi inhoudelijk waarin En het gaat over de CO₂-roadmap, SBTi, de uitdagingen waar de industrie voor staat. Dus ja, inderdaad, ik kan het alleen maar onderstrepen, Kiran. Kom er naartoe. We zullen even een linkje bij deze podcast plaatsen. En anders kun je ook het e-mailadres gebruiken als u daarbij aanwezig wilt zijn. Het gaat echt om mensen die vanuit hun functie in de industrie verantwoordelijk zijn voor de industrie. En energie in die combinatie. Nou, bedankt allebei voor jullie bijdrage aan deze podcast. Bedankt voor het luisteren ook. Volgende maand zijn we er weer met een nieuw podcast. Dan hebben we wel een bijzondere gast. Ik kan er nog niet teveel over zeggen, maar kijk er erg naar uit.

Maar dat hoort u volgende maand. Mocht u nog vragen hebben voor onze experts of graag een thema behandeld, zouden we willen zien aan deze tafel. Stuur dan een e-mail naar podcast@Vattenfall.nl. En dan zullen we die vraag meenemen en behandelen in deze podcast. Nogmaals bedankt en tot de volgende keer.

--EINDE--