MarktRappodcast: Beluister de podcast en blijf op de hoogte

Luister de podcast

In deze eerste podcast van 2025 bespreken we met de experts van Vattenfall de ontwikkelingen op de energiemarkt in de laatste weken van afgelopen jaar. En waar het normaal tijdens de feestdagen rustig is op de energiemarkt was dit nu niet het geval. Met name de gasprijzen stegen fors. Hoe dat kwam? Dat hoort u in deze aflevering van de MarktRappodcast. Hierin spreken we met Afkenel Schipstra, commercieel directeur van Zeevonk, over het te bouwen windpark waar zij verantwoordelijk voor is, maar vooral ook over het belang van waterstof in de energietransitie en wat het uitstel van de Delta Rhine Corridor betekent voor waterstofprojecten. In deze podcast hoort u ook onze vaste deelnemer Rick Marsman en deze keer ook zijn collega van de Markt Expertise Desk, Tessa Terhoeve.

U hoort (of leest) het allemaal in deze 28:05 minuten durende aflevering van de MarktRappodcast. Deze podcast is o.a. op Spotify terug te vinden.

Heeft u vragen?

Heeft u een vraag over de energiemarkt of over energie in het algemeen? Mail deze dan naar podcast@vattenfall.nl. We behandelen uw vraag graag in een volgende podcast.

Lees de podcast

Dit is MarktRappodcast, een maandelijkse podcast van Vattenfall. In deze podcast bespreken we met marktexperts de belangrijkste trends en ontwikkelingen op de energiemarkt en andere energie gerelateerde onderwerpen.

Peter: Welkom bij de eerste MarktRappodcast van dit jaar. En daar waar het doorgaans in de periode tussen kerst en oud en nieuw allemaal wat rustiger is, was daar op de energiemarkten afgelopen weken geen sprake van. We komen daar zo uitgebreid op terug. Voordat we inhoudelijk van start gaan, stel ik graag even de tafelgasten van deze maand aan u voor. En dan begin ik met onze gast, die werkzaam is als commercieel directeur bij Zeevonk. Dat is de joint venture van Vattenfall en CIP, het Copenhagen Infrastructure Partners. Een hele mond vol.

Peter: Welkom Afkenel Schipstra en leuk dat je wilt deelnemen aan deze podcast. Met jou gaan we het zo uitgebreid hebben over Zeevonk, het project, maar ook vooral over de rol van waterstof binnen de energietransitie en het belang ervan voor de Nederlandse industrie of misschien moet ik wel zeggen de industrie in het algemeen. Maar voordat we verder gaan misschien wel goed om even kort toe te lichten wat CIP is en wat jij daar doet.

Afkenel: Ja, hartstikke leuk om hier te zijn en dank je wel voor de uitnodiging. Copenhagen Infrastructure Partners is natuurlijk de onbekende in de joint venture. Het is een groen investeringsfonds dat investeert in duurzame energie. In eerste instantie en het bestaat nog niet zo heel lang, het is een jong bedrijf in 2012 opgericht. In eerste instantie vooral offshore windprojecten, maar nu ook waterstofprojecten, ammonia, batterijprojecten. Ik denk dat het bijzondere aan CIP is dat we niet alleen investeren, maar ook projecten ontwikkelen. Er zijn verschillende fondsen binnen CIP, bijvoorbeeld de flagship fondsen die vooral offshore windprojecten doen, maar er is ook een growth market fund dat investeert in groeimarkten, bijvoorbeeld in Latijns-Amerika en Azië. Ik werk zelf voor het Energy Transition Fund dat vooral investeert in Power-to-X-projecten. En Power-to-X betekent dat je elektriciteit, dus power, omzet in iets anders. Bijvoorbeeld waterstof of ammoniak. En dat is precies wat we ook in Zeevonk doen. En in het CRP is ongeveer 30 miljard geïnvesteerd. En vooral door lange termijn investeerders zoals pensioenfondsen. En ja, ik vertel graag straks meer over Zeevonk.

Peter: Hartstikke goed, dank je wel Afkenel. We spreken daar inderdaad zo uitgebreid over. En dan stel ik nog graag aan jullie voor, mijn collega's van de Markt Expertise Desk. Dat zijn Tessa Terhoeve en Rick Marsman. Welkom beiden.

Rick: Goedemorgen.
Tessa: Ja, dank je wel.

Peter: Ook deze keer wil ik graag weer beginnen om met jullie kort te kijken naar de afgelopen weken. Zoals al aangegeven is er best wel wat gebeurd. Maar wat viel jullie op op de energiemarkt? Nou, laat ik bij onze gast beginnen. Afkenel, wat viel jou op?

Afkenel: Ja, ik had een leuk artikeltje gelezen van een oud-collega bij GasUnie, Martien Visser. Echt een tip als je geïnteresseerd bent in de energie en energiesysteem. Maar hij noemde dat op 13 januari meer elektriciteit met zonnepanelen is geproduceerd dan op de allerzonnigste dag in 2019. Dat betekent dat het natuurlijk nog een veel groter aandeel zonne-energie is in Nederland. En de dag was natuurlijk in januari hartstikke kort. Dus dat is bijzonder. En er is 44 miljoen kilowattuur geproduceerd. En dat is ongeveer de helft van het energiegebruik van alle Nederlandse huishoudens samen. Dus dat gaat de goede kant op. Maar er zijn natuurlijk ook nadelen aan. Ik geloof dat Tessa daar straks op terugkomt.

Peter: Ja, zeker. Jij gaat het zeker nog over hebben, over die flexibiliteit. Maar bedankt, Afkenel. Tessa, wat viel jou op de afgelopen weken?

Tessa: Ja, we hebben natuurlijk 2024 afgesloten en dan is het mooi om naar de cijfers te kijken. En het feitje van Afkenel sluit er eigenlijk mooi op aan, namelijk dat we in 2024 meer dan de helft van de energie in Nederland duurzaam hebben opgewekt. Dus dat is heel mooi nieuws in het kader van de energietransitie en voor het behalen van ons klimaatdoelen. Maar een keerzijde heeft het wel. We hebben hele extreme bewegingen op de energiemarkt gezien in het afgelopen jaar en daar komen we volgens mij zo meteen ook nog even op terug.

Peter: Ja, zeker. Rick, wat viel jou het meeste op?

Rick: Ja, nou, in het begin van december had je natuurlijk die extreem hoge prijzen op de spotmarkt. Maar aan het einde van december zag je eigenlijk vanaf de kerstperiode in één keer de prijzen op de termijnmarkt ook hard oplopen. Met name ook op de CO₂-markt ging die weer een stuk omhoog. Ja dan zie je nogal steeds die extreme bewegingen en die volatiliteit in de markt terugkomen op het moment dat er veel onzekerheid in de markt komt.

Peter: Ja, want ik was er best wel een beetje verbaasd over, want één van de redenen dat die prijzen omhoog gingen, dat was het aflopen van het contract met Oekraïne. Maar het was al een tijd bekend dat die deal zou stoppen. En ja, we hebben ook meerdere keren ook wel in deze podcast en in de MarktRapport aangegeven dat die prijsstijging mogelijk al meegenomen was in de prijs. Toch had het nog best wel een effect toen het per 1 januari daadwerkelijk stopte. Tessa, heb je daar een uitleg voor? Waarom dat toch nog best wel leek als een verrassing te komen? Of in ieder geval had het effect op de prijs.

Tessa: Ja, klopt. Het aflopen van die doorvoerdeal was eigenlijk al best wel lang bekend, zoals je al zei. Maar er was nog wel heel veel onzekerheid over. Er was best wel lang sprake van een alternatieve doorvoerdeal. Dus er zijn verschillende landen geconsulteerd om te kijken of zij die doorvoerdeal konden overnemen van Oekraïne. En ook de alternatieven voor het gas. bijvoorbeeld gaan we meer LNG importeren en waar moet dat dan vandaan komen? Daar bestond onzekerheid over. En dan zie je eigenlijk dat de gasmarkt, maar eigenlijk elke markt, ook deels bepaald wordt door speculatie. Dus je ziet eigenlijk nervositeit van verschillende marktspelers. En dat is met name omdat ze niet precies weten wat het effect zal zijn van het afloop van de doorvoordeal in dit geval. En die onzekerheid reflecteert zich dan gewoon snel in hoge prijzen. En achteraf werd dat door sommige analisten eigenlijk een overdreven reactie genoemd. Dus je ziet gewoon dat die marktdeelnemers niet precies weten wat er gaat gebeuren. Dat daar dan prijsstijgingen uit voortkomen. Nu zien we dat die doorvoerdeal inderdaad is afgelopen en dat we die eigenlijk heel goed kunnen opvangen. Dus de prijzen zijn inmiddels wel weer een beetje gedaald.

Peter: Want Rick, kan jij ons misschien een beetje chronologisch door de tijd meenemen? Wat gebeurde er eigenlijk precies op de markt?

Rick: Ja, je zag in begin december dat we een paar dagen hadden met bijna geen zon en geen wind. Dus daar was veel vraag naar fossiele opwek, dus ook naar gas. Dus de prijzen liepen daar wat op. Vanaf half december kregen we de nieuwe weerberichten dat het toch wat warmer zou worden de rest van december en wellicht ook januari. Er werd meer duurzaam opgewekt, dus toen daalde de prijs. Het ging ongeveer richting de 40 euro voor de maand vooruit, maar ook spotmarkt. Nou ja, en toen kwamen we richting het einde van het jaar. De doorvoerdeal, waar Tessa het net over had, bracht spanning in de markt waardoor die door de kerstperiode heen steeds verder opliep richting 50 euro. En uiteindelijk dus daalde. Nou ja, dat had er een beetje mee te maken dat gasopslagen die zijn in Nederland heel goed gebruikt. Momenteel zitten we ongeveer op 50%. Ja, dat heeft er mee te maken ook dat er minder LNG richting Europa kwam in Nederland. En ook minder gas via de pijpleidingen. Vanuit Noorwegen, maar ook België, Duitsland.

Peter: Ja, want dat had best wel wat effecten de gasopslagen daar is best wel veel een beroep op gedaan. Dus je ziet wel dat die in de afgelopen weken is afgenomen. Waar staan we nu met de gasprijzen, Rick?

Rick: Ja, het is nog even goed om te zeggen. Het verbruik in december was ook 3% hoger. Dus dat zat er ook nog wel bij, dus dat zorgde ook voor een prijsopdrijvend effect. Voor de rest zijn we het al, de gasprijzen waren wat gedaald. Alleen, we zitten al inmiddels wel in januari, maar door een vermoedelijke aanslag volgens de Russen, zeg maar, op de gasinstallatie van de Turkstream, dat is de andere pijpleiding, die gaat via Turkije, zeg maar, Russisch gas naar Europa. Stegen de prijzen afgelopen maandag weer flink, maar zijn ze wel weer een stukje gedaald. Dus zitten we nu tussen de 45 en de 50 euro.

Peter: Oké, dan kunnen we nu een beetje het deel gas volgens mij even afsluiten. Maar wil ik het jullie hebben over de opwek van elektriciteit. Want jij refereerde er net al aan, en jij ook al Afkenel, dat de Energieopwek NL, die gaf aan, die deelde wat cijfers met ons over de opwek van elektriciteit. En de positieve conclusie was dat er dit jaar, of eigenlijk moet ik zeggen afgelopen jaar, dat er voor het eerst meer groene dan grijze elektriciteit was opgewekt. Ik geloof dat van de totale hoeveelheid elektriciteit die in 24 was opgewekt, dat 54% van hernieuwbare bronnen afkomstig was en ook biomassa. En het jaar daarvoor was dat nog maar 50%. Nou, we hadden het er net al over en jij gaf het ook al aan Tessa. Dat heeft ook wel een keerzijde. Kun je aangeven in hoeverre dat effect heeft op de energiemarkt? En ook wat het effect is voor Vattenfall bijvoorbeeld?

Tessa: Ja, zeker. We noemden het net al even. Het aandeel duurzaam opgewekte energie heeft heel veel effect op het functioneren van de energiemarkt. Wanneer we heel veel wind- en zon opwekken hebben zien we hele lage en soms zelfs negatieve spotprijzen. Maar in geval van de zogenaamde ‘dunkelflaute’, dus wanneer er geen zon en geen wind is, dat hebben we in november en december redelijk veel gezien, moeten we terugvallen op de conventionele centrales. En in Nederland zijn dat met name gascentrales. Die gascentrales draaien steeds minder, dus dat is natuurlijk hartstikke goed nieuws voor het klimaat. Maar de keerzijde is dat die gascentrales hun kosten in steeds minder uren moeten terugverdienen. Dus er is nog maar een klein aantal uren dat ze aanstaan, maar uiteindelijk moeten ze natuurlijk wel financieel overeind kunnen blijven. Dus dan zie je dat dat met hele hoge kosten gepaard gaat. Wat er nog belangrijk bij is om te vermelden. Dus we zien steeds meer verschillende kosten. Hele lage kosten met veel wind en zon. Hele hoge kosten wanneer die gascentrales moeten worden bijgezet. Dus eigenlijk moeten we daar als markt steeds flexibeler in worden, in het verbruiken en in het opwekken, om de prijs een beetje constanter te houden.

Rick: Ja, en dat zie je bijvoorbeeld ook wel terug. We hebben het wel eens over de salderingsregeling gehad, maar dat is ook één van de redenen dat die er ook afgaat in de toekomst. Dat niet alleen de grootverbruikers, maar ook op kleinverbruik, duidelijker gestuurd wordt op het goed samenkomen van vraag en aanbod.

Peter: Ja, dank je wel beiden. Want het is natuurlijk heel mooi dat we steeds meer hernieuwbare energie opwekken. En zoals in de berichten daar ook wordt aangegeven, is die toename vooral toe te schrijven aan twee windparken die in gebruik zijn genomen. Dus je ziet dat het aantal windparken toeneemt, maar dat het dus ook veel effect heeft op de beschikbaarheid van energie uit hernieuwbare bronnen. Tegelijkertijd zien we de afgelopen tijd dat veel bedrijven het minder interessant vinden om te investeren in windparken op zee. Dat was een paar keer ook in de publiciteit. Waarschijnlijk omdat het dan minder interessant is, financieel ook aantrekkelijk is. Maar dat lijkt me wel tegenstrijdig met het doel om steeds meer energie uit hernieuwbare bronnen op te wekken. Maar goed, blijkbaar is die business case niet zo positief. Kan jij daar iets over zeggen vanuit CIP?

Afkenel: Ja, het is natuurlijk nog steeds interessant, anders hadden wij er niet in geïnvesteerd samen met Vattenfall. Maar de projecten worden wel steeds duurder, de prijzen stijgen, de staalprijzen stijgen. Dus het zijn echt gigantische projecten. Het hele project van Zeevonk samen, dat zal tussen de 6 en 7 miljard euro aan kapitaalinvesteringen kosten. Dus dat is echt gigantisch. Dus je ziet wel dat een wat kleinere pool van bedrijven hierin geïnteresseerd is.

Peter: Ja en je snapt wel dat andere partijen, en dan kun je natuurlijk niet voor andere bedrijven spreken, maar je snapt wel dat die belangstelling minder is om die investeringen te doen?

Afkenel: Ik denk niet per se dat het minder is, maar dat vooral een kleinere, heel selecte groep bezig is met die investeringen. Ook omdat ze zo groot zijn, dat je wel veel ervaring daarin moet hebben om dat te gaan doen.

Peter: Oké. Eén van die windparken die wel gebouwd gaat worden, dat is dan het windpark Zeevonk. Daar zijn jullie bij betrokken. Eerder was dat bekend onder IJmuiden Ver. Een project wat in samenwerking van Vattenfall met CIP wordt gebouwd. Kun je kort aangeven wat de omvang van dat project is?

Afkenel: Ik noemde net al inderdaad hoeveel geld ermee gemoeid is, maar het is ook echt een gigantisch project. Er gaat 2 gigawatt offshore wind worden gebouwd. IJmuiden Ver is het plot inderdaad, dus het ligt ongeveer 60 kilometer uit de kust van IJmuiden. Dat is al gigantisch, die 2 gigawatt offshore wind. En daaraan gekoppeld en dat is nieuw in deze tender eigenlijk van Nederland, is dat er tot 1 gigawatt flexibele assets moeten worden toegevoegd. En ons base case is dat elektrolyse, dus een waterstoffabriek. Maar je zou bijvoorbeeld ook nog een combi kunnen maken met e-boilers of batterijen. Maar omdat het zo groot is, is een elektrolyser, dus een waterstoffabriek, in eerste instantie ons idee.

Peter: Ja, want we hebben het al eerder eens een keer aangehaald in deze podcast ook. Het is een mooi project, Zeevonk, waarbij inderdaad waterstof volgens mij voor ons ook een nieuwe component is. Maar waterstof, daar lees je ook wel veel over dat dat inderdaad wel essentieel is in de energietransitie. Zou jij misschien kunnen uitleggen waarom waterstof zo belangrijk is daarin?

Afkenel: Ja, ik denk dat het heel belangrijk is binnen de energietransitie en het is een hele mooie schakel tussen elektronen en moleculen. Het energiesysteem bestaat nu voor ongeveer een kwart uit elektronen en drie kwart uit moleculen. Moleculen moet je bijvoorbeeld denken aan kolen of gas of olie. En met de groei van duurzame energie, wat net ook al werd genoemd, vooral windenergie en zonne-energie, kan dit in de toekomst nog groter worden. Dus dan zou je kunnen denken aan ongeveer 50% van het systeem dat uit elektronen bestaat. Maar je hebt nog steeds die moleculen nodig. En dan heb je het bijvoorbeeld over de grondstof in raffinaderijen of de chemische industrie, maar ook bijvoorbeeld voor processen die niet geëlektrificeerd kunnen worden, dus de hoge temperatuurprocessen in de industrie. En misschien goed om heel even kort te noemen ik denk dat het best bekend is, maar op dit moment wordt waterstof vooral van aardgas gemaakt. En daarbij komt CO₂ bij vrij. Dus er is al een hele grote markt in Europa. Vooral in Duitsland en Nederland wordt veel gebruikt. Maar dat wordt dus allemaal van aardgas gemaakt. Komt CO₂ bij vrij. En in de energietransitie zijn we vooral op zoek naar groene waterstof. Waarbij waterstof van water wordt gemaakt met behulp van elektriciteit. En dat raad je al, die komt natuurlijk van ons eigen windpark.

Peter: Ja, want je hebt volgens mij drie soorten waterstof, of niet? Grijs, groen en blauw?

Afkenel: Inmiddels zijn er heel wat kleuren bijgekomen, maar dat zijn denk ik wel de drie belangrijkste. Volgens mij heb je ook nog roze waterstof, dat is van nucleair. En er zijn heel diverse soorten, maar dit zijn wel de basissoorten.

Rick: Maar je ziet wel, zeg maar, dat wordt wel als ontzettend belangrijk gezien, maar het is nog wel steeds dat je het mondjesmaat. Het was denk ik een paar jaar geleden een soort buzz-woord, maar nu zie je dat toch wat minder in de markt. Hoe kan dat?

Afkenel: Ja, ik denk dat het werd misschien toen de tijd wel een beetje gezien als een soort ei van Columbus dat alles op zou lossen. Ik denk dat het dat niet is. De energietransitie is een ontzettend ingewikkelde transitie met heel veel verschillende oplossingen. Dus het maakt heel veel uit over welke toepassing je het hebt en over welke locatie je het hebt. De groene waterstofmarkt is een hele rare. Jullie hebben net natuurlijk over marktontwikkelingen gesproken. Eigenlijk is dit een compliance markt. Dus hij wordt helemaal niet gedreven door marktwerking, maar alleen maar door regelgeving. Het is deels ook afhankelijk van de CO₂-beprijzing. Dus een hoge prijs van CO₂-certificaten maakt het aantrekkelijk om naar groen alternatief te kijken. Andersom wat minder. De kosten zijn hoog. De productiekosten van groene waterstof zijn op dit moment nog steeds groter dan grijze waterstof. En het lastige is dat je eindproduct precies hetzelfde is. Dus groene waterstof is niet mooier, het ruikt niet lekkerder, het is niet beter. Het is gewoon precies hetzelfde molecuul, maar natuurlijk wel als enorme voordeel dat er geen CO₂ uit bij vrij komt. Een ander punt om te noemen is de infrastructuur. Op dit moment is waterstof heel erg lokaal. Het wordt lokaal geproduceerd en direct lokaal gebruikt. Vaak in de fabrieken zelf. En wat nu wordt gedaan is infrastructuur te ontwikkelen in Europa. Dat uiteindelijk allemaal aan elkaar verbonden is om zo een veel meer liquide markt te ontwikkelen. Ook een deel te kunnen opslaan natuurlijk. En te kunnen balanceren op Europees niveau. Dus dat is een ontzettend goed idee. Maar dat heeft ook wel wat voeten in de aarde. De Gasunie is druk bezig met het leidingnetwerk in Rotterdam. Maar uiteindelijk wil je natuurlijk de verbinding naar het noorden, naar Duitsland, naar België en zo erbij.

Rick: Maar dat is eigenlijk denk ik wel het fijne van het project Zeevonk dat het in Rotterdam aan land komt. Dat je niet de hele infrastructuur meteen nodig hebt.

Afkenel: Precies, ja. Dat is absoluut een voordeel. Ik denk als het ergens in het begin goed lukt is het Rotterdam, want je hebt eigenlijk al je afnemers in de achtertuin liggen en daar is al een infrastructuur of die wordt in ieder geval gebouwd. Dus dat is super handig om te hebben.

Peter: Ja, wat je noemde al eventjes, infrastructuur is een van de van de componenten die belangrijk is bij het tot groei komen van het gebruik van waterstof en daarin hoor ik ook altijd het woord Delta Rijn Corridor. En dat dat daar een hele bepalende factor in is. Zou jij kunnen uitleggen wat dat precies inhoudt, die Delta Rijn Corridor? Waarom het zo belangrijk is?

Afkenel: Ja, de Delta Rijn Corridor, zoals de naam al zegt, is de verbinding tussen de haven van Rotterdam en het Duitse Roergebied. In eerste instantie sprak men daarover een leiding voor CO₂, voor waterstof. Uiteindelijk is daar ook een stroomkabel bijgekomen, een ammoniakpijplijn. En dat werd op een gegeven moment zo ontzettend ingewikkeld, dat de minister, dat was Rob Jetten nog, heeft aangegeven dat dit project vertraagd werd. Dat is ontzettend onhandig natuurlijk. We spraken net over die vraag van waterstof. Het is ook heel groot in Duitsland. En als je dan met je waterstof in Rotterdam zit en niet naar Duitsland kunt transporteren, dan is je project natuurlijk minder aantrekkelijk. Uiteindelijk heeft de huidige minister Sophie Hermans besloten dat het waterstofgedeelte en het CO₂-gedeelte voorrang krijgt en samen wordt ontwikkeld. Ammoniak en de stroomkabel op een later moment. Ik ben natuurlijk blij met het waterstofgedeelte. Tegelijkertijd realiseer ik me dat energie een compleet systeem is. Dus je hebt die andere systemen ook nodig. Dus het is niet zo dat ik denk van, oh, als waterstof geregeld is, is alles goed. Maar eerlijk is eerlijk, voor ons project is dit wel ontzettend belangrijk.

Peter: Ja, want je gaf het al aan, de minister had aangegeven dat er wat vertraging is opgelopen. Wat was de oorspronkelijke planning? En wat is nu een beetje, voor de luisteraars ook, wat is de planning dat dit dan wel lukt.

Afkenel: Ja, er is nog steeds vertraging. Deze is alleen niet erger geworden. Ik denk dat je het zo moet samenvatten. In principe zou dit in 2028 klaar zijn, dat was natuurlijk ook wel heel erg ambitieus en nu wordt gezegd dat het in 2031 of 2032 klaar is. Dus er zit nog steeds vertraging in helaas, want ons project is in 2030 klaar. In 2029 voor de offshore wind, in 2030 voor de elektrolyse. Maar duidelijkheid is eigenlijk het allerbelangrijkste, dus bij de infrastructuur ook bij regulering. Want daar kun je een project verder op ontwikkelen.

Peter: Dank je wel Afkenel voor de uitgebreide toelichting. Want het is denk ik inderdaad een belangrijke ontwikkeling, het waterstof. Dan wil ik toch nog even graag naar jou, Tessa. Want we hebben het er al meerdere keren over gehad. Volatiliteit op de energiemarkt, die is enorm toegenomen. Mede als gevolg van het toegenomen aandeel hernieuwbare energie. En één van onze luisteraars van de podcast heeft ook een vraag daarover gesteld. En die zou graag willen weten hoe je als grote energieverbruiker daarmee om kunt gaan met die beweging op de energiemarkt. Hij geeft aan dat batterijen mogelijk interessant zouden kunnen zijn. Maar hij zou ook graag weten wat andere mogelijkheden zijn. Zou je daar iets over kunnen zeggen?

Tessa: Jazeker. Dat is een hele goede en actuele vraag. Op het gebied van flexibiliteit zijn er eigenlijk heel veel verschillende mogelijkheden. Je kunt slim inspelen op de energieprijs op de spotmarkt. Daarbij kun je je energie-intensieve processen bijvoorbeeld opschalen wanneer de prijzen laag zijn. En ze stopzetten wanneer deze heel hoog zijn. Dat is financieel heel interessant, maar dan moet je als eindgebruiker wel heel flexibel zijn. Dus je moet wel daadwerkelijk in staat zijn om die energie-intensieve processen op te schalen of stop te zetten. Maar als je dat kunt, dan zijn er behalve op de spotmarkt ook nog heel veel kansen op andere markten, die nog een stuk lucratiever zijn. Bijvoorbeeld op de balanceringsmarkten van Tennet. Tennet is ervoor verantwoordelijk om het elektriciteitsnet in balans te houden op de bekende 50 Hertz. En daarbij maken ze eigenlijk gebruik van bedrijven en hun processen om minder te verbruiken of meer op te wekken wanneer dat balans weg dreigt te raken.

Peter: Verstoord raakt.

Tessa: Ja, verstoord raakt inderdaad. Dus dan gaan ze aangesloten in de vragen om ze daarbij te helpen om dat balans goed te houden. En daar zijn natuurlijk een vergoeding tegenover. En dat is een vrij lucratieve markt. Maar zoals ik al zei, dan moet je wel ontzettend flexibel zijn als eindgebruiker. Je noemde al batterijen, dat is ook nog een optie. Een van de makkelijkste verdienmodellen om van schommelende energieprijzen gebruik te maken is op te laden wanneer de prijzen laag of negatief zijn en te ontladen wanneer deze prijzen heel hoog zijn. Er zijn echt ontzettend veel mogelijkheden om op die volatiliteit in te spelen. En het is eigenlijk heel erg afhankelijk van het bedrijfsproces en van de eindgebruiker.

Peter: Ja en die batterij, daar hoor ik ook nog wel vaak over dat het ook te maken heeft met die nettarieven. Dat dat ook nog wel een factor is?

Rick: Ja, het zit met congestie. Dus als bijvoorbeeld een bedrijf wil uitbreiden, maar vanuit de netbeheerder is er geen mogelijkheid om een zwaardere aansluiting te krijgen, dan kan je overwegen om een batterij te plaatsen, zodat je wel kan uitbreiden en met de batterij, de extra piekbelasting op moment dat je niet de vraag hebt door op op te laden en dan overdag te gebruiken. Als je die batterij dan toch hebt staan, kan je dus ook weer Tennet of andere netbeheerders helpen met de sturing op de balanceringsmarkten en dus extra geld verdienen. Of ja, je energieprijs verlagen.

Peter: Ja, nou dank je wel Tessa en bedankt ook Rick ook voor je toelichting. Ik hoop dat dit voldoende antwoord heeft gegeven op de vraag. Mocht dat niet zo zijn, dan vernemen we dat natuurlijk graag via het e-mailadres wat ik later nog zal noemen. Dan wil ik langzaam gaan afronden, maar natuurlijk niet nadat ik jullie heb gevraagd naar jullie verwachtingen voor de komende maand. Zijn er specifieke ontwikkelingen die jullie volgen of waarvan je denkt, nou dat is interessant, dat gaat de komende maand plaatsvinden. Mag ik bij jou beginnen Tessa?

Tessa: Jazeker. Ik ben heel benieuwd naar de ontwikkeling van de gasprijs. We hebben het er vandaag niet super veel over gehad. Maar in onze MarktRapporten wel heel veel. Namelijk over de vullingsgraad van de gasbergingen. Dat gaat een hele belangrijke factor zijn denk ik in de gasprijs de komende maanden. Die vullingsgraad is momenteel relatief laag. Het wordt heel spannend hoe deze zich verder gaat ontwikkelen. Daarbij gaat het weer een hele grote rol spelen. Dus zien we veel zon en wind opwek, dan hoeven we minder beroep te doen op onze gasopslagen. En ook de temperatuur is heel belangrijk. Wanneer de temperatuur laag is, dan onttrekken we meer gas uit die bergingen om aan de verwarmingsvraag te voldoen. Die gasbergingen hebben effect op de gasprijs op dit moment, maar ook zeker de komende zomer. Omdat we de zomer meestal gebruiken om die bergingen bij te vullen. En ja, hoe leger de bergingen, hoe meer we die in de zomer moeten gaan bijvullen. Dus wat er nu gebeurt, dat gaat de komende maanden nog heel veel effect hebben. Dus dat ga ik volgen.

Peter: Want volgens mij is het niet zozeer de vraag of we wel voldoende gas hebben. Daarmee komen we volgens mij de winter wel door met de huidige gasvoorraden. Maar het is ook met name inderdaad van hoe vol zitten ze straks nog in verband met het bijvullen.

Tessa: Ja, zeker. We hoeven niet bang te zijn dat die gasbergingen straks helemaal leeg zijn. Maar het is meer de vraag hoe we die straks gaan bijvullen en tegen welke prijs.

Peter: Dank je wel, Tessa. Afkenel, wat zijn jouw verwachtingen voor de komende maand?

Afkenel: Het klinkt niet heel erg spannend voor iemand die een commerciële functie heeft. Maar ik kijk toch heel erg uit naar hoe de Nederlandse overheid en de ministeries de Renewable Energy Directive gaan implementeren in Nederland. Ontzettend belangrijk voor het project. En ook hoe het uitrolplan van GasUnie voor het waterstofnetwerk eruit gaat zien.

Peter: Ja, dat kan ik me voorstellen. Verwacht je dat deze maand al of de komende maanden?

Afkenel: Nee, het is meer de komende maanden. Het komend jaar zelfs, denk ik.

Peter: Ja, heel goed. Nou, dat blijven wij met jou volgen. Heel goed. Zeker na dit gesprek. Rick, wat zijn de dingen waar jij je op gaat richten? Waar je op gaat letten?

Rick: Tessa heeft aardig dezelfde ideeën waar ik op ga letten. Het enige wat ik misschien op toe kan voegen is dat je eigenlijk op 1 februari heeft de Europese Unie eigenlijk een target gesteld dat de gasopslagen in Europa minimaal 50% moeten zitten. In Nederland zitten we er inmiddels al onder. Dus over heel Europa gaat het goed, maar in Nederland gaat het harder. Dus ja, dat ga ik wel aandachtig volgen van wat dat voor gevolgen gaat hebben.

Peter: Het stond geformuleerd als een doelstelling. Zijn er ook consequenties aan verbonden als dat niet zo is?

Rick: Nou, het kan zo zijn dat de Nederlandse overheid dan Energiebeheer Nederland, EBN, opdracht geeft om het bij te vullen om alsnog eraan te kunnen voldoen. Hetzelfde als voor 1 november 90%. Als dat niet was gebeurd, dan had je ook EBN de opdracht gekregen.

Peter: Oké, we gaan het zien deze maand en de komende maanden. Bedankt Rick.

Dan zijn we inderdaad aan het einde van deze podcast gekomen. Ik wil jullie heel erg bedanken voor jullie bijdrage aan deze podcast. Ik wil alle luisteraars ook bedanken voor het luisteren. Mocht u nog vragen hebben voor onze experts of onderwerpen behandeld willen zien in deze podcast, laat het ons dan weten via een e-mail naar podcast@vattenfall.nl. En nogmaals bedankt voor het luisteren en tot volgende maand.

--EINDE--